ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಶಕ್ತಿ ಅಗಾಧವಾದದ್ದು. ಅದನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ತೋತ್ರ ಎಂದು ಸೀಮಿತ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ; ಇದು ಮಾನವಕುಲದ ಸಕಲ ಸಂಕಷ್ಟಗಳಿಗೆ ಪರಮೌಷಧಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಭಂಡಾರ. ಇಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಇತಿಹಾಸ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಶ್ಲೋಕದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಫಲಗಳು, ಮತ್ತು ಜೀವನದ ವಿವಿಧ ಆಯಾಮಗಳಿಗೆ ಅದರ ಅನ್ವಯದ ಕುರಿತು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪರಿಚಯ:
ಸನಾತನ ಧರ್ಮದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗ್ರಂಥ ಮಹಾಭಾರತದ ‘ಅನುಶಾಸನ ಪರ್ವ’ದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವು ಭಗವಂತನ ಸಾವಿರ ನಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಸ್ತೋತ್ರವೆಂದು ಕರೆಯುವ ಬದಲು ‘ಸಹಸ್ರ ಮಂತ್ರಗಳ ಸಮುಚ್ಚಯ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಸೂಕ್ತ.
ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದ ಮಹಾಯುದ್ಧವು ಮುಗಿದು ಪಾಂಡವರು ವಿಜಯಶಾಲಿಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಧರ್ಮರಾಜನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನೆಮ್ಮದಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ತನ್ನವರನ್ನೇ ಕೊಂದ ಅಪರಾಧ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಅವನನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು ಧರ್ಮರಾಜನನ್ನು ಶರಶಯ್ಯೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದ್ದ ಭೀಷ್ಮಾಚಾರ್ಯರ ಬಳಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.
ಭೀಷ್ಮರು ಅಂತಿಮ ಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಯುಧಿಷ್ಠಿರನು ಅವರಿಗೆ ಆರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ:
* ಈ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಮ ದೈವ ಯಾರು? (ಕಿಮೇಕಂ ದೈವತಂ ಲೋಕೇ?)
* ಜೀವನದ ಪರಮ ಗುರಿ ಯಾವುದು? (ಕಿಂ ವಾಪ್ಯೇಕಂ ಪರಾಯಣಮ್?)
* ಯಾರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವುದರಿಂದ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಶುಭವಾಗುತ್ತದೆ?
* ಯಾರನ್ನು ಅರ್ಚಿಸುವುದರಿಂದ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ?
* ಎಲ್ಲ ಧರ್ಮಗಳಿಗಿಂತ ಮಿಗಿಲಾದ ಧರ್ಮ ಯಾವುದು?
* ಯಾವುದನ್ನು ಜಪಿಸುವುದರಿಂದ ಸಂಸಾರ ಬಂಧನದಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ?
ಈ ಎಲ್ಲ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಭೀಷ್ಮರು ನೀಡಿದ ಏಕೈಕ ಉತ್ತರ— ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ. “ಯಾರು ಭಗವಂತನಾದ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಾವಿರ ನಾಮಗಳಿಂದ ಸ್ತುತಿಸುತ್ತಾರೋ ಅವರು ಸಕಲ ಭಯಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ” ಎಂದು ಭೀಷ್ಮರು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಯಾಮ:
ಆಧುನಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ನೋಡಿದಾಗಲೂ ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಪಠಣವು ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ:
- ಧ್ವನಿ ತರಂಗಗಳ ಪ್ರಭಾವ: ಸಂಸ್ಕೃತದ ಅಕ್ಷರಗಳು ಮಿದುಳಿನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನರಕೋಶಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ನಾಮವೂ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ‘ಫ್ರೀಕ್ವೆನ್ಸಿ’ಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅದು ನಮ್ಮ ಶರೀರದ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
- ಒತ್ತಡ ನಿವಾರಣೆ: ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಈ ಸ್ತೋತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಮಿದುಳಿನಲ್ಲಿ ‘ಅಲ್ಪಾ ತರಂಗಗಳು’ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮನಸ್ಸು ಪ್ರಶಾಂತವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ವೃದ್ಧಿ: ಶ್ಲೋಕಗಳ ಅರ್ಥವು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಕಲ್ಪ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.
ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಶ್ಲೋಕಗಳ ಫಲ:
ಜೀವನದ ವಿವಿಧ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲಿದೆ:
ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ದಾರಿದ್ರ್ಯ ನಿವಾರಣೆ
ಸಂಪತ್ತು ಮತ್ತು ಐಶ್ವರ್ಯವನ್ನು ಬಯಸುವವರು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ನಿತ್ಯವೂ ಹನ್ನೊಂದು ಬಾರಿ ಪಠಿಸಬೇಕು.
ಶ್ಲೋಕ: “ಶ್ರೀದಃ ಶ್ರೀಶಃ ಶ್ರೀನಿವಾಸಃ ಶ್ರೀನಿಧಿಃ ಶ್ರೀವಿಭಾವನಃ | ಶ್ರೀಧರಃ ಶ್ರೀಕರಃ ಶ್ರೇಯಃ ಶ್ರೀಮಾಂಲ್ಲೋಕತ್ರಯಾಶ್ರಯಃ ||” (ಶ್ಲೋಕ64)
* ಫಲ: ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿವಿಧ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಈ ಶ್ಲೋಕ ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಉದ್ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಬಡ್ತಿ, ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಲಾಭ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ರೋಗಮುಕ್ತಿ
ದೈಹಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರಿಗೆ ಇದು ಸಂಜೀವಿನಿ.
ಶ್ಲೋಕ: “ಪರಮಧಾಮ ಪರಮಸ್ಪಷ್ಟಃ ತುಷ್ಟಃ ಪುಷ್ಟಃ ಶುಭೇಕ್ಷಣಃ | ರಾಮೋ ವಿರಾಮೋ ವಿರಜೋ ಮಾರ್ಗೋ ನೇಯೋ ನಯೋಽನಯಃ ||” (ಶ್ಲೋಕ 43)
ಫಲ: ಈ ಶ್ಲೋಕದ ಜಪವು ನರಮಂಡಲದ ದೋಷಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿ, ಶರೀರಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಚೈತನ್ಯ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಸ್ಮರಣಶಕ್ತಿಗಾಗಿ
ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಏಕಾಗ್ರತೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಮಂತ್ರ ಸಹಕಾರಿ.
ಶ್ಲೋಕ: “ವೇದ್ಯೋ ವೈದ್ಯಃ ಸದಾಯೋಗೀ ವೀರಹಾ ಮಾಧವೋ ಮಧುಃ | ಅತೀಂದ್ರಿಯೋ ಮಹಾಮಾಯೋ ಮಹೋತ್ಸಾಹೋ ಮಹಾಬಲಃ ||” (ಶ್ಲೋಕ 18)
ಫಲ: ‘ಮಾಧವ’ ಜ್ಞಾನದ ಒಡೆಯ. ಈ ಶ್ಲೋಕವು ಮಿದುಳಿನ ಗ್ರಹಣ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಭಯ, ಶತ್ರು ಬಾಧೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ
ಅಕಾರಣ ಭಯ ಅಥವಾ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಶಕ್ತಿಗಳ ಭಯವಿದ್ದಾಗ ಈ ಶ್ಲೋಕ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಶ್ಲೋಕ: “ಧನುರ್ಧರೋ ಧನುರ್ವೇದೋ ದಂಡೋ ದಮಯಿತಾ ದಮಃ | ಅಪರಾಜಿತಃ ಸರ್ವಸಹೋ ನಿಯಂತಾ ನಿಯಮೋ ಯಮಃ ||” (ಶ್ಲೋಕ 74)
ಫಲ: ಇದು ಭಕ್ತನ ಸುತ್ತ ಒಂದು ಅಭೇದ್ಯವಾದ ರಕ್ಷಣಾ ಕವಚವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ.
ಕೌಟುಂಬಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸಂತಾನ ಭಾಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ
ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಲಹವಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಸಂತಾನ ಅಪೇಕ್ಷೆ ಇರುವವರು ಇದನ್ನು ಪಠಿಸಬೇಕು.
ಶ್ಲೋಕ: “ಅಮೃತಾಂಶೂದ್ಭವೋ ಭಾನುಃ ಶಶಬಿಂದುಃ ಸುರೇಶ್ವರಃ | ಔಷಧಂ ಜಗತಃ ಸೇತುಃ ಸತ್ಯಧರ್ಮಪರಾಕ್ರಮಃ ||” (ಶ್ಲೋಕ 31)
ಫಲ: ಇದು ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬೆಸೆಯುವ ಶಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಸಂತಾನ ಭಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ರಾಜ ಶ್ಯಾಮಲಾ ದೇವಿ: ಜ್ಞಾನ, ವಾಕ್ ಸಿದ್ಧಿ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಯಶಸ್ಸಿನ ಶಕ್ತಿದೇವತೆ
ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಲಾಭಗಳು
ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಪಠಣವು ಕೇವಲ ಲೌಕಿಕ ಲಾಭಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ:
- ಪಾಪ ಪ್ರಕ್ಷಾಳನೆ: ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳ ಕರ್ಮಫಲಗಳನ್ನು ಕರಗಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಸಾವಿರ ನಾಮಗಳಿಗಿದೆ.
- ಮೋಕ್ಷ ಪ್ರಾಪ್ತಿ: ನಿರಂತರ ಜಪದಿಂದ ಮನುಷ್ಯನು ಲೌಕಿಕ ವ್ಯಾಮೋಹದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.
- ಗ್ರಹದೋಷ ನಿವಾರಣೆ: ಶನಿ ದೋಷ ಅಥವಾ ರಾಹು-ಕೇತುಗಳ ಬಾಧೆಯಿರುವಾಗ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಪಠಣವು ಗ್ರಹಗಳ ಕ್ರೂರ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಪಠಣ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮ ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳು
ಸಮಗ್ರ ಫಲ ಪಡೆಯಲು ಕೆಲವು ಶಿಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ:
- ಶುಚಿ: ಸ್ನಾನದ ನಂತರ ಶುಚಿಯಾದ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಿ ಪಠಿಸಬೇಕು.
- ಸ್ಥಳ: ದೇವರ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪವಿತ್ರವಾದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
- ಸಮಯ: ಮುಂಜಾನೆ ಬ್ರಾಹ್ಮೀ ಮುಹೂರ್ತ (4.30 ರಿಂದ 6) ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಸಂಜೆ ಗೋಧೂಳಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪಠಿಸುವುದರಿಂದಲೂ ಅಷ್ಟೈಶ್ವರ್ಯ ಸಿದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.
- ಭಾವ: ಶ್ಲೋಕಗಳ ಅರ್ಥ ತಿಳಿಯದಿದ್ದರೂ ಪರವಾಗಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಭಗವಂತನಲ್ಲಿ ಶರಣಾಗತಿಯ ಭಾವ ಅತ್ಯಗತ್ಯ.
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪಠಣ ವಿಧಾನ
ಪೂರ್ಣ ಸಹಸ್ರನಾಮ ಪಠಿಸಲು ಸಮಯವಿಲ್ಲದವರು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ಮೂರು ಬಾರಿ ಹೇಳಿದರೆ ಸಾವಿರ ನಾಮಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದಷ್ಟೇ ಫಲ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಗೆ ಪರಶಿವನೇ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ:
“ಶ್ರೀ ರಾಮ ರಾಮ ರಾಮೇತಿ ರಮೇ ರಾಮೇ ಮನೋರಮೇ |
ಸಹಸ್ರನಾಮ ತತ್ತುಲ್ಯಂ ರಾಮನಾಮ ವರಾನನೇ ||”
ಫಲಶ್ರುತಿಯ ಸಾರ
ಸ್ತೋತ್ರದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಫಲಶ್ರುತಿಯು ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ:
* “ನ ತೇ ವಾಸುದೇವ ಭಕ್ತಾನಾಂ ಅಶುಭಂ ವಿದ್ಯತೇ ಕ್ವಚಿತ್” – ಅಂದರೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಅಶುಭವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
* “ಜನ್ಮ ಮೃತ್ಯು ಜರಾ ವ್ಯಾಧಿ ಭಯಂ ನೈವೋಪಜಾಯತೇ” – ಅಂದರೆ ಹುಟ್ಟು, ಸಾವು, ಮುಪ್ಪು ಮತ್ತು ರೋಗಗಳ ಭಯ ಅವರಿಗೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮವು ಮಾನವ ಜೀವನದ ದಾರಿದೀಪ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗದೆ, ಮನುಷ್ಯನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಉದಾತ್ತಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಒಂದು ದಿವ್ಯ ಕವಚ. ಪ್ರತಿದಿನ ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಇದರ ಶ್ರವಣ (ಕೇಳುವುದು) ಮಾಡಿದರೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಖ, ಶಾಂತಿ, ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿ ನೆಲೆಸುತ್ತದೆ.
ಲೇಖನ- ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಮಠ
